کار

تهویه طبیعی کارگاه‌ها از طریق درب و پنجره‌ها انجام می‌شود که با باز کردن موقت آن‌ها، هوای داخل کارگاه تهویه می‌شود. البته در فصل سرما به دلیل کاهش ناگهانی دما، به جز در ساعات تعطیلی کار، استفاده از این روش امکان‌پذیر نیست. با این حال، جریان ملایم و دائمی هوا از طریق منافذ درها، پنجره‌ها و سایر نقاط برقرار می‌شود که باعث ایجاد تهویه مناسب و توزیع هوای تازه و یکسان در تمام نقاط کارگاه می‌شود. در معادن زیرزمینی، تهویه طبیعی از طریق چاه‌های هوا (دویل‌های هوا) انجام می‌شود که به فاصله 80 تا 160 متر از یکدیگر در تونل‌های پیشروی حفر شده و به هوای آزاد متصل هستند.

در مواردی که تهویه طبیعی امکان‌پذیر نباشد، از هواکش‌های برقی مناسب و سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌شود. این سیستم‌ها شامل تأمین هوایی با حرارت، رطوبت و شدت جریان مناسب با توجه به شرایط کار و محیط هستند. همچنین، گرد و غبار، بو، میکروب‌ها، گازهای سمی و سایر مواد زائد از هوا حذف می‌شوند. به طور کلی، در تهویه کارگاه‌ها باید نکات زیر رعایت شود:

نکات مهم برای تهویه هوای کارگاه:

1. حرارت هوای کارگاه باید متناسب با سطح فعالیت کارگران، مدت زمان توقف و دمای محیط خارج باشد. این دما باید به گونه‌ای تنظیم شود که باعث سرماخوردگی کارگران نشود. در برخی کارگاه‌ها مانند سردخانه‌ها که اختلاف دمای داخل و خارج زیاد است، باید لباس کار گرم مناسب در اختیار کارگران قرار داده شود.

2. رطوبت نسبی هوا باید به گونه‌ای تنظیم شود که مانع از دفع حرارت بدن از طریق تبخیر نشود.

3. جریان هوا در داخل کارگاه باید به صورت ملایم باشد، به طوری که شعله یک شمع در فاصله یک متری محل ورود هوا خاموش نشود.

4. هوای تازه باید به گونه‌ای توزیع شود که در تمام نقاط کارگاه جایگزین هوای قبلی شود. همچنین، دمای هوا در نقاط مختلف کارگاه باید تقریباً یکسان باشد و اختلاف دما بین سر و پای کارگران بیش از 2 درجه سانتیگراد نباشد.

5. وسیله تهویه باید بدون سر و صدای زیاد باشد.

تهویه طبیعی و استفاده از هواکش‌های برقی:

طبق ماده 14 آیین‌نامه حفاظت و بهداشت عمومی، در کارگاه‌هایی که محیط کار آلوده به دود، گازهای مضر و سایر آلاینده‌ها است، باید این مواد به وسیله تجهیزات فنی مؤثر از محل تولید به خارج کارگاه هدایت شوند تا خطری برای کارگران ایجاد نکنند. در برخی کارگاه‌ها مانند کارگاه‌های پنبه‌پاک‌کنی، تولید آرد، گچ، سیمان و غیره، ممکن است گرد و غبار یا ذرات معلق در هوا باعث ایجاد مشکلات تنفسی برای کارگران و ساکنین اطراف شود. در این موارد، گرد و غبار باید توسط مکش‌های قوی از طریق لوله‌ها به اتاقک‌هایی منتقل شده و در کیسه‌هایی به نام سیلکون جمع‌آوری شوند یا به فیلترهای الکتریکی منتقل شوند. در فیلترهای الکتریکی، ذرات گرد و غبار پس از عبور از بین دو صفحه با بار الکتریکی مخالف، یونیزه شده و در پایین صفحات جمع‌آوری می‌شوند.

تهویه مناسب در محیط‌های کارگاهی نه تنها بر بهبود کیفیت هوای داخلی تأثیرگذار است بلکه نقش بسزایی در حفظ سلامت کارکنان، افزایش بهره‌وری و جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از آلودگی هوا ایفا می‌کند. در کارگاه‌ها، به دلیل فعالیت‌های صنعتی و تولیدی، تولید آلاینده‌ها و گرد و غبار امری طبیعی است. بنابراین، سیستم تهویه باید به گونه‌ای طراحی شود که هوای سالم و پاک را برای کارکنان فراهم کند.

در این مقاله، به بررسی دو روش اصلی تهویه کارگاه‌ها یعنی تهویه طبیعی و تهویه با استفاده از هواکش‌های برقی خواهیم پرداخت و مزایا و معایب هر یک را بررسی خواهیم کرد.

2. انواع تهویه در کارگاه‌ها

تهویه طبیعی

تهویه طبیعی به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که بدون نیاز به تجهیزات مکانیکی، هوا را از داخل کارگاه به خارج و یا برعکس هدایت می‌کنند. این نوع تهویه از نیروهای طبیعی مانند جریان باد، تفاوت دما و فشار هوا استفاده می‌کند.

تهویه مکانیکی (هواکش‌های برقی)

در این نوع تهویه، از دستگاه‌های مکانیکی مانند هواکش‌های برقی برای جابه‌جایی هوای داخل کارگاه استفاده می‌شود. این سیستم‌ها معمولاً از فن‌های صنعتی با قدرت بالا برای تخلیه هوای آلوده و تأمین هوای تازه بهره می‌برند.

مقایسه تهویه طبیعی و مکانیکی

تهویه طبیعی به دلیل عدم نیاز به انرژی الکتریکی و هزینه‌های کمتر، در محیط‌های خاصی که شرایط جوی مناسب وجود داشته باشد، بسیار کارآمد است. اما تهویه مکانیکی در محیط‌هایی که شرایط مناسب برای تهویه طبیعی وجود ندارد یا نیاز به تهویه سریع‌تر و بیشتر است، گزینه بهتری به شمار می‌رود.

3. تهویه طبیعی در کارگاه‌ها

تعریف و نحوه عملکرد

تهویه طبیعی بر اساس اصل فیزیکی جریان هوا در فضا استوار است. در این روش، هوای گرم داخل کارگاه که سبک‌تر است به سمت بالا حرکت کرده و از طریق بازشوها یا روزنه‌ها به بیرون هدایت می‌شود. در مقابل، هوای سرد بیرون وارد کارگاه شده و جایگزین هوای گرم می‌شود. این جریان هوا به صورت طبیعی و بدون نیاز به انرژی الکتریکی اتفاق می‌افتد.

ویژگی‌ها و مزایای تهویه طبیعی

• صرفه‌جویی در انرژی: نیاز به مصرف برق ندارد و به طور طبیعی و با استفاده از نیروهای محیطی هوا را جا‌به‌جا می‌کند.
• کم‌هزینه بودن: نصب و نگهداری سیستم تهویه طبیعی به نسبت ارزان‌تر از سیستم‌های مکانیکی است.
• ساده بودن سیستم: به دلیل عدم استفاده از تجهیزات پیچیده، نیاز به نگهداری و تعمیرات کمتری دارد.

شرایط مناسب برای استفاده از تهویه طبیعی

برای بهره‌مندی از تهویه طبیعی، باید شرایط زیر فراهم باشد:

• وجود جریان باد مناسب در محیط
• تفاوت دمای قابل توجه بین داخل و خارج کارگاه
• طراحی مناسب ساختمان و وجود روزنه‌ها یا دریچه‌های کافی

• مثال‌های عملی از تهویه طبیعی

  در بسیاری از کارخانه‌ها و کارگاه‌های قدیمی، از سقف‌های شیبدار و دریچه‌های هوای طبیعی برای تهویه استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در برخی کارگاه‌های صنعتی، سقف‌های باز یا توری‌های تهویه برای عبور هوا طراحی شده‌اند.

  4. تهویه از طریق هواکش‌های برقی

  معرفی هواکش‌های برقی و انواع آن‌ها

  هواکش‌های برقی دستگاه‌هایی هستند که برای جابه‌جایی هوای داخل یک فضا به بیرون یا بالعکس استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند که شامل هواکش‌های محوری، سانتریفیوژ و آکسیال می‌شوند. انتخاب نوع هواکش بستگی به حجم هوای مورد نیاز و ویژگی‌های خاص کارگاه دارد.

  ویژگی‌های هواکش‌های مناسب برای کارگاه‌ها

  • قدرت بالا: هواکش‌های صنعتی باید قدرت لازم برای تخلیه هوای آلوده را داشته باشند.
  • مقاومت در برابر شرایط محیطی: این دستگاه‌ها باید قادر به تحمل شرایط سخت محیطی مانند گرما، گرد و غبار و رطوبت باشند.
  • صدا: بسیاری از هواکش‌ها به دلیل قدرت بالا، ممکن است سروصدای زیادی تولید کنند. بنابراین انتخاب هواکش‌های کم‌صدا مهم است.

  نحوه انتخاب هواکش برقی مناسب

  برای انتخاب هواکش مناسب باید به فاکتورهایی چون اندازه کارگاه، میزان آلودگی هوا، نوع فعالیت‌های تولیدی و شرایط آب و هوایی توجه کرد. همچنین، باید به ظرفیت هوادهی هواکش و تطابق آن با نیازهای تهویه توجه شود.برای خرید تجهیزات ایمنی فردی اینجا کلیک کنید.